در تحولی مهم در صحنه بینالمللی، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، اعلام کرد که هفته آینده در ایالت آلاسکا با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، دیدار خواهد کرد. هدف این دیدار تلاش برای دستیابی به توافق صلحی است که میتواند به جنگ روسیه و اوکراین پایان دهد و احتمالاً شامل تبادل بخشهایی از سرزمین میان طرفین باشد.
به گزارش روزنامه «نیویورک تایمز»، ترامپ این اظهارات را پس از میزبانی رهبران ارمنستان و آذربایجان در نشست صلح کاخ سفید بیان کرد و گفت: «برخی از سرزمینها را بازپس میگیریم و برخی را مبادله میکنیم، به گونهای که به نفع هر دو طرف باشد. در این باره بعداً یا فردا صحبت خواهیم کرد.»
تحلیلگران میگویند صرف برگزاری این نشست، یک پیروزی دیپلماتیک برای پوتین محسوب میشود، چرا که او پس از ماهها انزوای بینالمللی، اینک در آستانه گفتوگو مستقیم با رهبر یکی از کشورهای غربی قرار دارد؛ موضوعی که بسیاری از رهبران ناتو، بهجز ترامپ، از آن خودداری کردهاند.
با این حال، این ابتکار با موانع جدی روبهرو است. مقامات اوکراینی بهشدت با هرگونه واگذاری سرزمین مخالفاند و قانون اساسی اوکراین نیز رئیسجمهور این کشور، ولودیمیر زلنسکی، را از چنین اقدامی منع میکند. علاوه بر این، موضوعات حساسی همچون تضمینهای امنیتی برای اوکراین، آینده داراییهای مسدودشده روسیه و محدودیتهای تسلیحاتی برای کییف نیز بر پیچیدگی مذاکرات افزوده است.
سناتور جمهوریخواه لیندسی گراهام از این دیدار استقبال کرده و با اشاره به مذاکرات تاریخی رونالد ریگان و میخائیل گورباچف برای پایان جنگ سرد، ابراز اطمینان کرده که ترامپ در صورت اصرار پوتین بر «توافق بد»، مذاکرات را ترک خواهد کرد. مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، نیز گفت که واشنگتن «تا حدی» از خواستههای روسیه برای توقف جنگ آگاه است، اما اختلافات عمیقی میان مواضع مسکو و کییف باقی مانده است.
حتی در صورت موفقیت دیدار آلاسکا، این گام صرفاً آغاز راه خواهد بود، چرا که همچنان مسائلی چون تضمین امنیت اوکراین، محدودیت در نوع و میزان سلاحهای غربی و آینده دولت این کشور تحت فشارهای احتمالی روسیه، حلنشده باقی میماند.
در تحولی همزمان در خاورمیانه، فضای سیاسی و نظامی اسرائیل شاهد شکاف آشکار میان بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این کشور، و ایال زمیر، رئیس ستاد ارتش، بر سر طرح اشغال کامل شهر غزه بود. به گزارش روزنامه «فایننشال تایمز»، نتانیاهو قصد دارد عملیات نظامی در غزه را گسترش داده و عملاً کل نوار غزه را اشغال کند؛ اقدامی که به گفته ناظران، تحت فشار وزرای جناح راست افراطی و با هدف تغییر ساختار جمعیتی غزه دنبال میشود.
این طرح با مخالفت جدی بخشی از فرماندهان ارشد نظامی و امنیتی روبهرو شده است. بسیاری از رؤسای سابق ارتش و سازمانهای اطلاعاتی اسرائیل با امضای نامهای سرگشاده، خواستار آتشبس شدند و تأکید کردند که حماس بهشدت تضعیف شده و اکنون بهترین زمان برای پایان جنگ است.
زمیر هشدار داده که اجرای این طرح میتواند فرصت آزادی حدود ۲۰ گروگان زنده را از بین ببرد و حتی تهدید کرده که اگر ارتش به اجرای دستوراتی وادار شود که به امنیت ملی آسیب بزند، استعفا خواهد داد. این اختلافات، نشانهای آشکار از کاهش نقش ارتش در تصمیمگیریهای کلان و افزایش نفوذ جریانهای افراطی بر سیاست امنیتی اسرائیل است.
