دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، روز پنجشنبه ۸ آبان ۱۴۰۴ (۳۰ اکتبر ۲۰۲۵) در پیامی در پلتفرن خود «تروث سوشال» اعلام کرد که به وزارت جنگ (پنتاگون) دستور داده است آزمایشهای سلاح هستهای را «در همان سطحی که دیگر کشورها انجام میدهند» از سر بگیرد.
او نوشت: «این تصمیم برای من آسان نبود، اما هیچ گزینه دیگری باقی نمانده است.» این اظهارات بلافاصله موجی از واکنشها و نگرانیها را در داخل و خارج آمریکا برانگیخت.
کارشناسان امنیتی هشدار میدهند که چنین اقدامی میتواند به معنای بازگشت به دوران پرتنش جنگ سرد و آغاز دوباره رقابت تسلیحاتی میان قدرتهای بزرگ باشد.
ابهام در مفهوم «ازسرگیری آزمایشها»
در حالیکه ترامپ دستور خود را آشکارا اعلام کرده، هنوز روشن نیست که منظور دقیق او چیست. برخی تحلیلگران معتقدند ممکن است منظور رئیسجمهوری از این تصمیم، افزایش فعالیتهای تحقیقاتی و شبیهسازی در آزمایشگاههای تسلیحاتی باشد، نه انجام انفجارهای واقعی هستهای در صحرای نوادا یا سایر مراکز آزمایشی.
ایالات متحده از سال ۱۹۹۲ تاکنون هیچ آزمایش میدانی سلاح اتمی انجام نداده است. با این حال، دولت ترامپ پیشتر نیز با خروج از چندین توافق بینالمللی کنترل تسلیحات، از جمله پیمان منع موشکهای میانبرد (INF) و پیمان منع جامع آزمایشهای هستهای (CTBT)، موضعی تهاجمیتر در برابر رقبای جهانی اتخاذ کرده بود.
اظهارات ترامپ پس از سفر به کره جنوبی
ترامپ هنگام بازگشت از سفر خود به کره جنوبی در گفتوگو با خبرنگاران گفت: «ما دیگر آزمایش نمیکنیم. چندین سال پیش متوقف شد، اما حالا که کشورهای دیگر دوباره این کار را انجام میدهند، ما هم باید دست به کار شویم.»
این سخنان در حالی مطرح شد که روسیه و چین طی ماههای گذشته برنامههای خود برای توسعه سلاحهای مافوق صوت و بهروزرسانی زرادخانههای هستهای را تشدید کردهاند. کارشناسان آمریکایی نگراناند که تصمیم ترامپ موجب تحریک این کشورها به افزایش فعالیتهای آزمایشی و توسعه تسلیحات جدید شود.
واکنش کارشناسان و جامعه جهانی
تحلیلگران بینالمللی میگویند دستور جدید ترامپ، اگر عملی شود، میتواند پیامدهای خطرناکی برای امنیت جهانی داشته باشد. به گفته «جفری لوئیس»، کارشناس منع گسترش سلاحهای هستهای، «بازگشت آمریکا به آزمایشهای هستهای، دیگر کشورها را به انجام اقدامات مشابه تشویق میکند و ممکن است کل نظام کنترل تسلیحات در جهان فروبپاشد.»
سازمانهای مدافع صلح جهانی نیز با انتشار بیانیههایی از دولت ایالات متحده خواستهاند از انجام هرگونه اقدام تحریکآمیز در زمینه سلاحهای اتمی خودداری کند.
بازگشت به عصر رقابت تسلیحاتی؟
در حالیکه هنوز جزئیات دستور ترامپ روشن نشده است، بسیاری از ناظران این اقدام را بخشی از رویکرد نظامی و ملیگرایانه او میدانند.
منتقدان میگویند چنین تصمیمی در آستانه انتخابات ریاستجمهوری آمریکا میتواند بیشتر جنبه سیاسی داشته باشد تا امنیتی.
با این حال، اگر این دستور به اجرای واقعی منجر شود، جهان ممکن است بار دیگر وارد مرحلهای خطرناک از رقابت تسلیحاتی شود که دههها برای مهار آن تلاش شده بود.
