در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران پس از جنگ ۱۲روزه با اسرائیل وارد مرحلهای بحرانی و چندلایه از انزوا، تضعیف منطقهای و فروپاشی ساختاری شده، حزب حیات آزاد کُردستان (پژاک) خود را برای نقشآفرینی در تحولات تعیینکننده آینده ایران آماده میبیند.
فواد بریتان، عضو شورای مدیریت پژاک، در گفتگویی اختصاصی با خبرگزاری فرات نیوز (ANF)، ضمن بررسی چشمانداز سیاسی و وضعیت بحرانی جمهوری اسلامی، بر آمادگی کامل این حزب برای هرگونه سناریو تأکید میکند. او پژاک را نیرویی تأثیرگذار و غیرقابل چشمپوشی در معادلات آینده ایران میداند و از لزوم گفتوگوی واقعی، بازتعریف حکمرانی، و پایان سرکوب در کُردستان و دیگر مناطق سخن میگوید.
جمهوری اسلامی ایران پس از جنگ ١٢روزه با چه نوع بحرانهایی مواجه شده و این بحرانها چه ابعادی دارند؟ نگاه شما به عنوان پژاک به این تحولات چیست؟
جمهوری اسلامی پس از جنگ اخیر با اسرائیل در موقعیتی قرار گرفته که ساختار آن به شدت آسیبپذیر شده است. حریم هواییاش توسط اسرائیل به چالش کشیده شده، توان نظامیاش تحلیل رفته، و از «هلال شیعی» چیزی جز سراب باقی نمانده است. بحرانهای اقتصادی، زیستمحیطی، و اجتماعی در داخل، همراه با انزوای منطقهای، جمهوری اسلامی را در لبه یک پرتگاه ساختاری قرار داده است.
این بحران فقط نظامی یا امنیتی نیست، بلکه شکست کامل یک پارادایم و فروپاشی ایدئولوژیک را نشان میدهد. دیگر نمیتوان با شعارهای تکراری نظیر «نه جنگ، نه مذاکره» بحران را مدیریت کرد. جمهوری اسلامی در بنبستی تاریخی گرفتار شده و هرگونه توافق، بدون نوشیدن جام زهر ممکن نیست. توازن قدرت به ضرر آن تغییر کرده و حکمرانی گذشته دیگر کارآمد نیست.
آیا بدون تغییرات واقعی، راهبردی و بنیادین داخلی، وضعیت تغییری محسوسی خواهد کرد؟ ریشههای ساختاری و ذهنیتی بحرانهای کنونی جمهوری اسلامی چیست و چرا مدل پیشین حکمرانی دیگر پاسخگو نیست؟
حتی درون حاکمیت، اکنون برخی به این نتیجه رسیدهاند که بدون تغییر بنیادین نمیتوان از این وضعیت عبور کرد. در حالیکه تنشهای نظامی از بیرون و نارضایتیها از درون ساختار نظام را میفرساید، تنها راه باقیمانده، تندادن به خواست مردم برای آزادی، برابری و دموکراسی است.
رژیم جمهوری اسلامی ایران فاقد عقلانیت حکمرانی است، اما همواره عقلانیت بقا را حفظ کرده است؛ همان عقلانیتی که نوشیدن جام زهر را مجاز میداند اما از فروپاشی میهراسد. اما امروز، حتی این عقلانیت بقا نیز دیگر نمیتواند از نظام محافظت کند. تحرکات اخیر، از تغییر چهرهها گرفته تا اظهاراتی مثل دعوت به گفتوگو با اپوزیسیون، بیشتر واکنشهایی تاکتیکیاند تا نشانهای از یک تغییر واقعی.
حاکمیت اعتماد عمومی را از دست داده است؛ بهویژه در مناطق تحت ستمی چون کُردستان، بلوچستان و سایر نقاطی که سالهاست هزینه مقاومت را میپردازند. مردمی که بارها خواهان اصلاح شدند، اما همواره با سرکوب پاسخ گرفتند. هیچ راهی جز بازگشت به جامعه، آغاز گفتوگوی واقعی، آزادی زندانیان سیاسی و به رسمیتشناختن حقوق جمعی مردم باقی نمانده است.
کُردستان و حزب پژاک چه جایگاهی در معادلات آینده ایران برای خود قائل هستند؟ اساساً سیاست شما در قبال دیگر نیروها چیست؟
جامعه کُردستان آماده است. پژاک نیز در موقعیتی قدرتمند قرار دارد، چه از نظر تشکیلاتی و سیاسی، چه در میدان و عرصه دفاعی. ما امروز به یک نیروی تعیینکننده در ایران تبدیل شدهایم. هیچ ابتکار عمل سیاسی، چه داخلی و چه خارجی، بدون همکاری با مردم کُردستان و پژاک، راه به جایی نخواهد برد.
در برابر پراکندگی اپوزیسیون نگرانیم. بسیاری از جریانها از مردم فاصله گرفتهاند، برنامهای ندارند، به ابزار قدرتهای خارجی تبدیل شدهاند یا در حاشیه صرفاً بیانیه میدهند. این وضعیت نمیتواند آیندهای بهتر برای ایران رقم بزند.
ما مخالف بازتولید دیکتاتوری هستیم؛ چه دیکتاتوری دینی جمهوری اسلامی باشد، چه نسخه بازتولیدشدهای از سوی سلطنتطلبان. جریان سلطنتطلب، با گفتار استبدادی و رفتار ضدکُرد، آیندهای تیره را تداعی میکند. پژاک صراحتاً هشدار میدهد که ایران آینده جای گفتمانهای تمامیتخواه نخواهد بود.
ما آماده گفتوگو با همه نیروهای دموکراسیخواه، آزادیطلب و برابریطلب هستیم. هر دستی که به نشانه دوستی و احترام دراز شود، با احترام پاسخ میگیرد؛ اما در برابر تهدید، با قدرت ایستادگی خواهیم کرد. پژاک جریانی دفاعی است، نه تهدیدگر. اما به هیچکس اجازه نمیدهیم به مردم کُردستان و سایر خلقهای ایران توهین یا تعرض کند.
واکنش شما به اظهارات اخیر مسعود پزشکیان درباره ضرورت گفتوگو با اپوزیسیون چیست؟
ما بدبین هستیم. نه از روی پیشداوری، بلکه براساس تجربههای تلخ گذشته. گفتوگو برای ما یک امر استراتژیک است، نه ابزار فریب یا خرید زمان. ما بارها گفتهایم و امروز هم میگوییم: اگر گفتوگو واقعی، صادقانه و برای حل ریشهای مسائل باشد، آمادهایم. اما اگر دوباره تکرار همان سناریوهای امنیتی و توطئهآمیز گذشته باشد، هرگز در آن بازی نخواهیم کرد.
جنگ، خشونت و بحرانهای انسانی راهحل نیستند؛ اما ما در عین حال که آماده گفتوگوی دموکراتیک هستیم، برای دفاع مشروع نیز آمادگی کامل داریم. ما نه ابزار خواهیم شد، نه قربانی.
جمعبندی شما از موقعیت امروز پژاک و نقشه راه آینده چیست؟
پژاک، جنبشی مردمی است که ریشه در جامعه دارد و به مردم متکی است. این حزب همواره در لحظات حساس در کنار مردم ایستاده و با الهام از شعار «ژن، ژیان، ئازادی»، در خط مقدم مبارزه برای آزادی و دموکراسی قرار داشته است. آینده ایران بدون حضور کُردستان ممکن نیست. ما تأکید میکنیم:
ایران آینده باید تکثر سیاسی، فرهنگی، زبانی، جنسیتی و ملی را به رسمیت بشناسد. حقوق جمعی خلقها باید تضمین شود. سیاستهای میلیتاریستی و سرکوبگرانه در کُردستان، بلوچستان و سایر مناطق پایان یابد. محیط زیست از منطق سود و نظامیگری نجات یابد و بازتعریف رابطه مردم و اکوسیستم آغاز شود.
ما به صراحت اعلام میکنیم: برای ساختن ایرانی نوین، آزاد و دموکراتیک، آمادهایم. برای گفتوگو آمادهایم. برای مقاومت نیز، آمادهایم.
