دادگاه انقلاب اسلامی رژیم جمهوری اسلامی ایران در ارومیه برای پنج تن از بازداشتشدگان خیزش «ژن، ژیان، ئازادی» در بوکان روژهەلات کوردستان احکام متعدد اعدام و سالها حبس صادر کرد.
این احکام که بر اساس اعترافات اجباری اخذ شده تحت شکنجه تنظیم شدهاند، انتقادات گستردهای را به دلیل فقدان شواهد مستقل و نقض حقوق متهمان برانگیخته است.شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی ارومیه به ریاست قاضی رضا نجفزاده و با حضور مستشار اسماعیل بذرکاری، پنج شهروند کورد به نامهای علی (سوران) قاسمی، پژمان سلطانی، کاوه صالحی، رزگار بیگزاده بابامیری و تیفور سلیمی بابامیری را به اتهامات سنگین امنیتی از جمله «بغی»، «محاربه» و «سردستگی و تشکیل گروه مجرمانه باغی» تحت عنوان «انجمن شورشگران، شاماران، کومله و پاک» به مجموعاً ۱۲ بار اعدام محکوم کرد.
این افراد همچنین به اتهاماتی چون «همکاری با دولت متخاصم اسرائیل»، «مشارکت در قاچاق ۱۲۰ دستگاه ماهواره استارلینک»، «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» به ۵ تا ۱۵ سال حبس تعزیری و پرداخت ۳۵۸ میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شدند.
شبکه حقوق بشر کوردستان گزارش داد که این احکام پس از سه جلسه دادگاه آنلاین صادر و در تاریخ ۱۶ تیر ۱۴۰۴ به وکلای متهمان ابلاغ شده است. بررسیها نشان میدهد که مستندات پرونده، شامل ۳۳ جلد، صرفاً بر اساس گزارشهای اداره اطلاعات و اعترافات اخذ شده تحت شکنجه تنظیم شده و هیچ مدرک مستقلی به دادگاه ارائه نشده است. به عنوان مثال، اتهام قاچاق ۱۲۰ دستگاه استارلینک در حالی مطرح شده که تنها تعداد معدودی دستگاه از برخی متهمان توقیف شده است.
هشت متهم دیگر این پرونده، شامل سیامک هیاسی، سواره عزیززاده، هیمن کرمانج، حسین حسینزاده، جلیل مولودی، احمد مامهزاده، جوانمرد مامخسروی و سالار داغدار، به اتهاماتی چون «عضویت در گروه باغی» و «توهین به رهبری» به حبس تعزیری و جریمه نقدی محکوم شدند. هفت نفر از این افراد با قرار وثیقه موقتاً آزاد شدهاند. دکتر صلاحالدین احمدی، دیگر متهم پرونده، از اتهامات این بخش تبرئه شد، اما پروندهای جداگانه با اتهام «تأمین مالی تروریسم» علیه او تشکیل شده است.
این ۱۴ شهروند کورد در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ۱۴۰۲ به دلیل مشارکت در اعتراضات خیزش «ژن، ژیان، ئازادی» در بوکان و بانه بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه منتقل شدند. گزارشها حاکی از آن است که متهمان ماهها تحت شکنجه جسمی و روانی قرار گرفته و از حق ملاقات با خانواده و دسترسی به وکیل محروم بودهاند.
خیزش «ژن ژیان ئازادی» در پی قتل حکومتی ژینا امینی در بازداشت گشت ارشاد در شهریور ۱۴۰۱ آغاز شد و به اعتراضات گستردهای در سراسر ایران منجر شد. در این اعتراضات، دستکم ۵۲۷ نفر درپی سرکوب و شلیک نیروهای جمهوری اسلامی ایران جان باختند و هزاران نفر بازداشت شدند. روژهەلات کوردستان از کانونهای اصلی اعتراضات بود و نیروهای امنیتی سرکوب شدیدی را در کوردستان اعمال کردند.
