پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در سال ۲۰۲۱، محدودیتها و سرکوبها علیه زنان در تمامی حوزههای زندگی، از آموزش و سلامت گرفته تا کار و رفتوآمد، به شدت افزایش یافته است. با این حال، زنان افغانستان که در برابر این فشارها مقاومت میکنند، از زنان در اداره خودگردان دموکراتیک در روژآوا خواستهاند تا با ایجاد پلتفرمهای مشترک، تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و راههای همکاری را توسعه دهند.
تشدید محدودیتها و فشارها
بازگشت طالبان با محدودیتهای گستردهای علیه زنان همراه بود. آموزش دختران از کلاس ششم به بعد ممنوع شد، حضور آنها در محیطهای کاری محدود گردید و خروج تنها از خانه برای زنان ممنوع اعلام شد. طالبان این محدودیتها را بر اساس تفسیر خود از قوانین اسلامی و شریعت توجیه میکند.
با وجود هشدارها و درخواستهای جامعه بینالمللی، اقدامات عملی برای کاهش فشارها علیه زنان انجام نشده و محدودیتها بهصورت نظاممند اعمال میشوند.
ممنوعیتهای تازه و مجازاتهای شدید
در مارس ۲۰۲۴، طالبان اجرای مجدد مجازاتهای شلاق و سنگسار برای زنان متهم به «زنا» را اعلام کرد. در ماههای بعد، محدودیتهای تازهای شامل ممنوعیت صحبت کردن با صدای بلند، سفر تنها، استفاده از حملونقل عمومی و خروج بدون پوشش کامل اعمال شد. حتی صدای زنان در زمان نماز توسط مردان بر اساس قوانین «اخلاقی» ممنوع اعلام شد.
محدودیت دسترسی به خدمات سلامت
بر اساس تصمیم طالبان، مردان نمیتوانند زنان را درمان کنند. این محدودیت باعث شده میلیونها زن از دسترسی به خدمات اولیه سلامت محروم شوند. فعالان حقوق بشر این اقدام را «رها کردن زنان در برابر مرگ» توصیف کردهاند.
ممنوعیت کار و تعطیلی رسانهها
علاوه بر محدودیت ادامه تحصیل، زنان تنها در بخشهای محدودی مانند سلامت، مهاجرت و پلیس میتوانند فعالیت کنند و کار در سایر بخشها ممنوع است. تنها رادیوی زنان، «رادیو بیگم»، به دستور طالبان تعطیل شد.
خبرگزاریها و آموزشگاهها نیز از تبعات این سیاستها مستثنی نبودند؛ طالبان در ماه مه ۲۰۲۵، ۹۱ خبرنگار زن و ۱۲۰ آموزگار زن را از کار برکنار کرد.
محدودیتهای فراتر از فضای عمومی
تحت محدودیتهای طالبان، معماری خانهها نیز برای کنترل دید زنان از بیرون تغییر کرده و ایجاد پنجره در برخی بخشها ممنوع شده است. زنان به دلیل نوع پوشش، رفتار یا حتی لبخند زدن مورد آزار و خشونت قرار میگیرند. در مواردی، زنانی که برقع نمیپوشیدند، توسط مقامات طالبان شلاق زده شدند.
زنان تنها در معرض خطر
بر اساس گزارش سازمان ملل، زنان مجرد، و زنانی که به زندگی مشترک پایان دادهاند و زنان جوانی که به افغانستان بازگردانده شدهاند، در معرض خطر شدید قرار دارند. این زنان نه تنها از امکانات اسکان محروماند، بلکه با خطر قاچاق انسان و ازدواج اجباری مواجهاند.
فراخوان همکاری با زنان روژآوا
با وجود تمامی این فشارها، مقاومت زنان افغانستانی ادامه دارد. دو فعال زن افغان که به دلایل امنیتی نام خود را افشاء نکردهاند، در گفتوگو با خبرگزاری «مزوپوتامیا» پیام خود به زنان روژآوا را چنین اعلام کردند:
«این دوران تاریک، همزمان نور شجاعت زنان را افزایش میدهد. اکنون باید صدای آنها شنیده شود و با اقدامات عملی حمایت شوند. مقاومت زنان تنها در روژآوا نیست، بلکه در افغانستان نیز نشان داده شد که دشمن قابل شکست است. زنان افغان در روزهای نخست بازگشت طالبان با نیرو و الهام از مقاومت زنان روژآوا به میدان آمدند. میان مقاومت زنان دو کشور، پیوند احساسی و سیاسی عمیقی وجود دارد. با تبادل تجربه و همکاری بیشتر، میتوانیم پلتفرمهای مشترک ایجاد کنیم.»
