تحولات جدید در منطقه غرب آسیا، همزمان با افزایش تنشهای منطقهای، دو پرونده مهم را در کانون توجه رسانههای بینالمللی قرار داده است: احتمال فروپاشی و تجزیه ترکیه، و آغاز اقدامات دولت لبنان برای مهار سلاح حزبالله در پاسخ به فشارهای فزاینده آمریکا.
ترکیه در مسیر فروپاشی؟
نشریه آمریکایی «واشنگتن اگزامینر» در تحلیلی هشدار داده که ترکیه، علیرغم ظاهر قدرتمند سیاسی و نظامی در دوران رجب طیب اردوغان، در مسیر فروپاشی داخلی و حتی تجزیه احتمالی قرار گرفته است.
بهنوشته این نشریه، هرچند روابط نزدیک اردوغان با دونالد ترامپ منافع کوتاهمدتی چون قراردادهای تسلیحاتی و نفوذ در سوریه را برای آنکارا بههمراه داشته، اما بحران اقتصادی عمیق، سقوط ارزش لیر و سرکوب گسترده مخالفان، ساختار داخلی ترکیه را بهشدت شکننده کرده است.
در این تحلیل همچنین آمده است که حمایت اردوغان از گروههای اسلامی چون حماس و رویکرد خصمانهاش علیه کُردها میتواند به زیان ترکیه تمام شود؛ زیرا ممکن است قدرتهای جهانی همان منطقی را که اردوغان علیه دیگران بهکار برده، برای بهرسمیت شناختن حقوق کُردها در استقلال بهکار گیرند.
مایکل روبین، تحلیلگر این گزارش، هشدار داده که در دوران پس از اردوغان، ترکیه ممکن است سرنوشتی مشابه یوگسلاوی پیدا کند؛ جایی که فروپاشی و تجزیه به امری اجتنابناپذیر بدل شد.
طرح لبنان برای خلع سلاح حزبالله با فشار آمریکا
همزمان، روزنامه «فایننشال تایمز» گزارش داده که دولت لبنان به ارتش این کشور مأموریت داده تا تا پایان تابستان جاری، طرحی اجرایی برای خلع سلاح حزبالله تهیه کند. این اقدام، در پاسخ به فشارهای شدید آمریکا و با هدف اجرای «قطعنامه ۱۷۰۱» شورای امنیت سازمان ملل صورت میگیرد.
نواف سلام، نخستوزیر لبنان، پس از نشست اخیر هیئت دولت اعلام کرد که بیانیهای رسمی از سوی ایالات متحده به ارتش ارائه خواهد شد تا بر اساس آن، راهکارهای عملی برای تحویل سلاح حزبالله به دولت تدوین شود. طبق برنامه، طرح اولیه باید تا پایان ماه اوت آماده شود.
با این حال، این تصمیم با مخالفت جدی نیروهای نزدیک به حزبالله مواجه شد. دو وزیر وابسته به حزبالله و جنبش أمل در اعتراض به این روند، نشست کابینه را ترک کردند. در مقابل، نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزبالله، تأکید کرد که هیچ ضربالاجلی برای تحویل سلاح را نخواهد پذیرفت و خواستههای آمریکا را «دستوراتی در راستای منافع اسرائیل» توصیف کرد.
اگرچه توافق آتشبس میان لبنان و اسرائیل در نوامبر ۲۰۲۴، بر اجرای کامل قطعنامه ۱۷۰۱ تأکید کرده بود—مبنی بر انحصار سلاح در اختیار دولت—اما عملاً این هدف تاکنون محقق نشده است. نیروهای اسرائیلی همچنان بخشهایی از جنوب لبنان را در کنترل دارند و حملات هوایی به مواضع ادعایی حزبالله ادامه دارد.
با وجود وعدههای پیشین نواف سلام و ژنرال جوزف عون، رئیسجمهور لبنان برای تحکیم حاکمیت دولت، اقدامات اجرایی برای خلع سلاح حزبالله تاکنون محدود بوده و در حد طرح و وعده باقی مانده است.
