در شرایطی که تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل قرار است از سر گرفته شود، بحث درباره راهحل تازهای در سیاست خارجی رژیم ایران مطرح شده است؛ راهی که تاکنون در تاریخ حاکمیت جمهوری اسلامی آزموده نشده است: گفتوگوی مستقیم رئیسجمهور ایران با رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا.
محمد عطریانفر، فعال سیاسی و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی، در گفتوگو با خبرگزاری «انتخاب» با اشاره به این سناریو گفت: «اگر بنا باشد آقای پزشکیان نقطه عطفی در سنت مذاکراتی با غرب بنا گذارد و تدبیری تازه به خرج دهد، باید تأیید رهبری را داشته باشد و اگر تأییداتی در حوزه مذاکره اخذ کند، میتواند حتی با آقای ترامپ دیدار مستقیم و بیواسطه داشته باشد و از این فرصت برای منافع کشور بهره ببرد.» به گفته او، چنین گفتوگویی به آمریکا این پیام را میدهد که مذاکره با تأیید علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی انجام شده است و میتواند راهگشا باشد.
عطریانفر در ادامه با اشاره به وضعیت سیاست خارجی و دفاعی جمهوری اسلامی اظهار داشت: «دیپلماسی و دفاع دو روی یک سکهاند و کشور هیچگاه بینیاز از حفظ امنیت ملی و ابزار سیاست خارجی نخواهد بود. اینکه برخی این دو را در برابر هم قرار میدهند، اشتباه است. حتی اگر مکانیزم ماشه فعال شود و تحریمها بازگردند، نباید گوشهنشین شویم؛ هنوز میتوان از مسیرهای دیپلماتیک استفاده کرد.»
او همچنین افزود که در ابتدای کار دولت پزشکیان توافقی انجام شد تا محور اقدامات دولت بر سیاستها و تدابیر علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی باشد و هر تصمیم بزرگ با تأیید او همراه است.
در همین حال، مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردمسالاری و از چهرههای اصلاحطلب، در یکصدو سومین همایش فصلی این حزب، ضمن انتقاد از عملکرد محدود «احزاب ایرانی» و کمبودهای دولت، ابراز امیدواری کرد که پزشکیان بتواند در سفر نیویورک با ترامپ ملاقات کند و گفت: «امیدوارم پزشکیان اولین رئیسجمهوری باشد که این ملاقات را انجام میدهد.»
کواکبیان با اشاره به وضعیت اقتصادی و روابط بینالمللی رژیم ایران افزود: «انتظار مردم از دولت بسیار وسیعتر از عملکرد فعلی آن است. ما باید حضور فعال در انتخابات شوراها داشته باشیم و در قالب جبهه اصلاحات همواره در صحنه باشیم. حمایت، نظارت و نقد جدی دولت پزشکیان همچنان در دستور کار ماست.»
این اظهارات، در حالی مطرح میشوند که ایران با بازگشت تحریمهای شورای امنیت و فشارهای بینالمللی روبهروست. عطریانفر تأکید کرد: «حتی اگر مکانیزم ماشه فعال شود و تحریمها از سر گرفته شوند، باید سیاستهای خود را تعدیل کنیم تا آثار حقوقی، بینالمللی و اجتماعی آن کاهش یابد و همچنان بتوانیم اعتمادسازی کنیم.»
در مجموع، اظهارات عطریانفر و کواکبیان نشان میدهد که در داخل ایران «اصلاحطلبان» و «میانهروها» درصدد استفاده از فرصتهای دیپلماتیک هستند، اما این مسیر با محدودیتها و کنترل شدید علی خامنهای مواجه است و پرسش مهم این است که آیا چنین دیداری واقعا عملی و تأثیرگذار خواهد بود یا تنها یک سناریوی نظری باقی خواهد ماند.
تقلای اصلاحطلبان برای نقش فعال در دوران پسا خامنهای گویا از اکنون کلید خورده است. این در حالی است که مردم ایران در سالهای گذشته بارهای در تجمعات و تظاهراتهای اعتراضی شعار «اصلاحطلب اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» سر دادند و خواهان عبور از کلیت نظام جمهوری اسلامی ایران هستند.
