یک تحقیق تازه روزنامه بریتانیایی «گاردین» نشان میدهد که زنان باردار، نوزادان و زیرساختهای مرتبط با زایمان، بهطور فزایندهای به اهداف مستقیم در منازعات مسلحانه جهان تبدیل شدهاند.
کارشناسان از این روند بهعنوان «خشونت تولیدمثلی» یاد میکنند.
بر اساس این تحقیق که با اتکا به دادههای گردآوریشده توسط سازمان غیردولتی «Security Insight» انجام شده، طی سه سال گذشته نزدیک به ۳۰۰ حمله یا مورد اختلال عمدی در مراکز مرتبط با مراقبتهای بارداری و زایمان ثبت شده است. از این میان، دستکم ۱۱۹ مورد شامل حملات مستقیم به بیمارستانها و اتاقهای زایمان بوده است.
گاردین مینویسد این الگوی رو به گسترش، نهتنها جان زنان باردار و نوزادان را به خطر انداخته، بلکه کادر درمانی را نیز هدف قرار داده و توان دولتها برای تضمین حق تولد ایمن را بهشدت تضعیف کرده است.
طبق دادههای موجود، دستکم ۶۸ ماما و متخصص زنان و زایمان کشته شدهاند، ۱۵ نفر ربوده و ۱۰۱ نفر بازداشت شدهاند.
با این حال، پژوهشگران تأکید میکنند که این آمار بهاحتمال زیاد کمتر از واقعیت است، چرا که تنها حوادثی را در بر میگیرد که در رسانهها یا پایگاههای داده ثبت شدهاند. در بسیاری از مناطق جنگی، دسترسی به اطلاعات بهشدت محدود است.
این گزارش بهطور ویژه به وضعیت فاجعهبار زنان باردار در نوار غزه اشاره میکند. به نوشته گاردین، حتی پس از آتشبس اعلامشده در اکتبر گذشته، زنان و کودکان همچنان بهدلیل فروپاشی نظام سلامت، کمبود دارو و تجهیزات پزشکی جان خود را از دست میدهند.
گزارشها حاکی است که برخی زنان در میان آوارها یا کنار جادهها زایمان کردهاند، در حالی که بیمارستانها هدف گلولهباران مستقیم و حملات موشکی قرار گرفتهاند.
در اوکراین نیز از آغاز جنگ در سال ۲۰۲۲، دستکم ۸۰ مرکز مرتبط با زایمان و مراقبت از نوزادان تخریب شده است.
این تحقیق نشان میدهد فشار روانی ناشی از جنگ، میزان عوارض زایمان را بهطور قابلتوجهی افزایش داده است.
در شهر «خرسون» در جنوب اوکراین، بیمارستان زایمان از ابتدای جنگ تاکنون پنج بار آسیب دیده است. در میانمار نیز مراکز درمانی بمباران شده و دهها ماما و بیمار بازداشت شدهاند.
گزارش گاردین همچنین به یکی از خونینترین رویدادهای جنگ داخلی سودان اشاره میکند. در ۲۸ اکتبر سال گذشته، زمانی که ۳۰ زن در بیمارستان سعودی زایمان در شهر الفاشر پناه گرفته بودند، نیروهای «پشتیبانی سریع» به این مرکز یورش بردند. بنا بر گزارشها، در این حمله بیش از ۴۶۰ بیمار و همراهان آنها کشته شدند.
بر اساس یافتههای این تحقیق، در حال حاضر حدود ۶۷۶ میلیون زن در فاصلهای کمتر از ۵۰ کیلومتر از مناطق درگیر جنگهای مرگبار زندگی میکنند. رقمی که بالاترین سطح ثبتشده از دهه ۱۹۹۰ تاکنون بهشمار میرود. همزمان، نبود تضمینهای حقوقی و پیگرد قضایی عاملان حمله به خدمات زایمان، به گسترش مصونیت از مجازات دامن زده است.
پایال شاه، وکیل حقوق بشر در سازمان «پزشکان برای حقوق بشر»، در گفتوگو با گاردین تأکید کرده است که نبود پاسخگویی، «فرهنگ مصونیت» ایجاد کرده و حملات علیه سلامت باروری میتواند در چارچوب اعمال نسلکشی قرار گیرد، چرا که مانع تولد یا تداوم حیات یک گروه انسانی میشود.
کارشناسان پزشکی میگویند بخش عمده مرگومیر مادران با مراقبتهای معمول و اولیه قابل پیشگیری است، اما در شرایط جنگی، فروپاشی نظامهای سلامت عملاً امکان زایمان ایمن را از بین میبرد و زنان باردار را در آسیبپذیرترین وضعیت ممکن رها میکند.
