در تحولی کمسابقه در بحران غزه، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده شامگاه چهارشنبه هشتم اکتبر اعلام کرد که اسرائیل و گروه حماس بر سر نخستین مرحله از طرح پیشنهادی او برای صلح در غزه به توافق رسیدهاند؛ توافقی که به گفتهی ترامپ، راه را برای آزادی تمامی گروگانهای اسرائیلی و آغاز روند عقبنشینی نیروهای اسرائیلی از غزه هموار میکند.
ترامپ در پلتفرم خود در فضای مجازی، «تروت سوشال»، نوشت:
«با افتخار اعلام میکنم که اسرائیل و حماس هر دو «فاز نخست» طرح صلح ما را امضا و تأیید کردهاند. این بدان معناست که تمام گروگانها بهزودی آزاد خواهند شد و اسرائیل در نخستین گامها بهسوی صلحی نیرومند، پایدار و ماندگار، نیروهای خود را تا خطِ مورد توافق عقب خواهد برد.»
او افزود که در این روند «با همه طرفها منصفانه برخورد خواهد شد» و این روز را «روزی بزرگ برای جهان عرب و مسلمان، برای اسرائیل، کشورهای منطقه و ایالات متحده» توصیف کرد.
ترامپ همچنین از قطر، مصر و ترکیه بهعنوان میانجیگران اصلی این توافق قدردانی نمود.
گزارش رسانههای اسرائیلی و زمان امضای توافق
دقایقی پیش از اعلام ترامپ، کانال ۱۲ اسرائیل خبر داد که دو طرف بر سر طرح پیشنهادی رئیسجمهوری آمریکا به توافق رسیدهاند و قرار است توافق رسمی پایان جنگ غزه روز پنجشنبه امضا شود.
بهگزارش این رسانه، انتظار میرود نخستین گروه از گروگانهای اسرائیلی روز شنبه یا یکشنبه آزاد شوند.
ترامپ: احتمال آزادی گروگانها در ۱۳ اکتبر
دونالد ترامپ شامگاه پنجشنبه در گفتوگویی تازه با شبکه فاکسنیوز اعلام کرد که مبادله گروگانهای اسرائیلی با زندانیان فلسطینی طبق توافق اخیر میان اسرائیل و حماس، احتمالاً در تاریخ ۱۳ اکتبر (دوشنبه آینده) انجام خواهد شد.
او گفت:
«گروگانها آزاد خواهند شد… احتمالاً روز دوشنبه.»
ترامپ افزود که «تلاشهای گستردهای برای آزادی گروگانها در جریان است» و تأکید کرد که پیکر گروگانهای جانباخته نیز بازگردانده خواهد شد.
وی یادآور شد که نمایندگان اسرائیل و حماس پس از مذاکرات در مصر، توافقنامههایی را در چارچوب مرحله نخست طرح صلح امضا کردهاند که شامل آزادی تمامی گروگانها در آینده نزدیک و عقبنشینی نیروهای اسرائیلی تا خطی مورد توافق در داخل نوار غزه است.
ترامپ گفت این اقدام، «نخستین گام در مسیر صلحی نیرومند، پایدار و جاودان» خواهد بود.
گزارش دروپسایت: تضمین ترامپ برای جلوگیری از ازسرگیری جنگ
پایگاه خبری «دروپسایت» نیز به نقل از منبعی نزدیک به میانجیها گزارش داده است که ترامپ در جریان مذاکرات، تضمینهایی داده است مبنی بر اینکه پس از بازگرداندن اسرا، به اسرائیل اجازه ازسرگیری جنگ داده نخواهد شد.
این منبع تأکید کرده که این تعهد، بخشی از توافقنامهی مکتوب مرحله نخست طرح صلح بوده و هدف از آن، جلوگیری از بازگشت فوری درگیریها و ایجاد فضای اعتماد میان طرفین است.
واکنش سازمان ملل: فرصتی تاریخی برای راهحل دوکشوری
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در بیانیهای ضمن استقبال از این توافق، آن را «فرصتی تاریخی برای دستیابی به صلح پایدار و راهحل دوکشوری» دانست و از همه طرفها خواست به مفاد آن پایبند باشند.
او تأکید کرد:
«همه گروگانها باید با حفظ شأن و کرامت آزاد شوند. آتشبسی دائمی باید برقرار شود و ورودِ فوری و بیمانع کمکهای بشردوستانه و اقلام ضروری به غزه تضمین گردد. رنجها باید پایان یابد.»
گوترش افزود که جامعه جهانی باید از این فرصت برای پایان اشغال، تحقق حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین و شکلگیری مسیر سیاسی معتبر بهسوی صلح دوکشوری استفاده کند.
ترامپ: روزی فوقالعاده برای جهان
ترامپ در گفتوگویی دیگر با خبرگزاری رویترز درباره این توافق گفت:
«همه جهان، همه کشورها برای حصول این توافق دست به دست هم دادند. امروز روزی فوقالعاده برای همه جهان است.»
حماس: توافق برای پایان جنگ در غزه
گروه حماس، روز پنجشنبه با صدور بیانیهای اعلام کرد که در مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل در شرمالشیخ مصر، به توافقی دست یافته که پایان جنگ در غزه، عقبنشینی نیروهای اسرائیلی، ورود کمکهای بشردوستانه و تبادل زندانیان را دربر میگیرد.
در این بیانیه آمده است:
«به توافقی دست یافتهایم که پایان جنگ در غزه، عقبنشینی نیروهای اسرائیل، ورود کمکهای بشردوستانه و تبادل زندانیان را مقرر میکند.»
حماس همچنین از دونالد ترامپ خواست تا «اسرائیل را به اجرای کامل توافق ملزم کند و اجازه ندهد در اجرای آن تعلل یا طفره رود.»
جزئیات مرحله نخست: آزادی ۲۰ گروگان زنده
به گزارش خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع فلسطینی، در مرحله نخست توافق غزه قرار است ۲۰ گروگان زنده اسرائیلی آزاد شوند.
به گزارش اسوشیتدپرس، این اقدام قرار است روز شنبه یا یکشنبه و همزمان با عقبنشینی بخشی از نیروهای اسرائیلی از مناطق درگیری انجام شود.
واکنش نتانیاهو: روزی بزرگ برای اسرائیل
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل نیز در واکنش به این توافق، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:
«به یاری خدا همه آنها را به خانه خواهیم آورد. روز بزرگی برای اسرائیل است.»
او اعلام کرد که جلسه دولت برای تصویب رسمی توافق روز پنجشنبه برگزار میشود و افزود:
«با هم به تلاش برای دستیابی به اهدافمان و گسترش صلح با همسایگان ادامه میدهیم.»
جمعبندی
توافق اخیر میان حماس و اسرائیل که با میانجیگری کشورهای منطقه و ابتکار دونالد ترامپ حاصل شده، نخستین گام رسمی برای پایان جنگ ویرانگر غزه از اکتبر سال ۲۰۲۳ گذشته تاکنون محسوب میشود.
در صورت اجرای کامل آن، نهتنها گروگانها آزاد و نیروهای اسرائیلی عقبنشینی خواهند کرد، بلکه میتواند مسیر را برای گفتوگوهای سیاسی جدید درباره آینده فلسطین و راهحل دوکشوری باز کند — مسیری که به گفتهی گوترش، «فرصتی تاریخی برای هر دو ملت» است.
