در حالیکه خشم جهانی از جنگ غزه رو به افزایش است، دو متحد مهم اسرائیل در اروپا یعنی بریتانیا و فرانسه از تصمیم قریبالوقوع خود برای بهرسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین خبر دادهاند. همزمان، دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، برای نخستین بار مواضعی انتقادی و هشدارآمیز نسبت به بنیامین نتانیاهو اتخاذ کرده است؛ تحولی کمسابقه که حاکی از تغییر لحن و رویکرد برخی از اصلیترین حامیان غربی اسرائیل در قبال جنگ غزه است.
هشدار اروپا: اگر آتشبس نباشد، فلسطین را بهرسمیت میشناسیم
دولت بریتانیا اعلام کرده که در صورت شکست تلاشها برای دستیابی به آتشبس تا ماه سپتامبر، کشور فلسطین را بهرسمیت خواهد شناخت. این تصمیم پس از آن اعلام شد که فرانسه نیز هفته گذشته آمادگی خود را برای شناسایی رسمی دولت فلسطینی اعلام کرده بود. به گزارش نیویورکتایمز، این مواضع نشاندهنده نارضایتی فزاینده کشورهای اروپایی از عملکرد اسرائیل در غزه و کرانه باختری است. کشورهای هلند و مالت نیز برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین اعلام آمادگی کردند.
تحلیلگران معتقدند موج جدیدی از ناامیدی نسبت به تداوم جنگ، گسترش شهرکسازی، افزایش خشونت شهرکنشینان و آوارگی هزاران فلسطینی پس از عملیات حماس در ۷ اکتبر، اروپا را به سوی تجدیدنظر در سیاستهای خود سوق داده است.
مطابق معیارهای کنوانسیون مونتهویدئو (۱۹۳۳)، فلسطین از منظر حقوقی شرایط یک کشور مستقل را داراست: جمعیت دائم، سرزمین مشخص، حکومت و توانایی برقراری روابط بینالملل. در حالیکه وضعیت نهایی مرزها و اختلافات بین حماس و تشکیلات خودگردان همچنان حلنشده باقیمانده، کارشناسان حقوق بینالملل معتقدند که این موضوع مانع بهرسمیت شناختهشدن دولت فلسطین نیست.
زینیدا میلر، استاد حقوق و روابط بینالملل دانشگاه نورثاسترن، میگوید: «چنین شناساییای پیام سیاسی قدرتمندی در حمایت از حق تعیین سرنوشت فلسطینیها و مخالفت با سیاستهای اشغالگرایانه اسرائیل خواهد داشت.»
همچنین به گفته آردی امسایس، استاد دانشگاه کوئینز کانادا و مقام پیشین سازمان ملل، بهرسمیت شناختن فلسطین کشورها را ملزم میکند که در روابط خود با اسرائیل بازنگری کرده و از هرگونه مشارکت در اقدامات غیرقانونی در اراضی اشغالی خودداری کنند؛ از جمله قراردادهای تجاری یا پروژههای عمرانی.
در حال حاضر، ۱۴۷ کشور از مجموع ۱۹۳ عضو سازمان ملل فلسطین را بهرسمیت شناختهاند. با پیوستن بریتانیا و فرانسه به این فهرست، تنها ایالات متحده از میان اعضای دائم شورای امنیت باقی خواهد ماند که همچنان با شناسایی مخالفت میکند.
شکاف در ائتلاف ترامپ–نتانیاهو؛ غزه مرزها را مشخص میکند
دونالد ترامپ نیز که همواره از حامیان سرسخت نتانیاهو بهشمار میرفت، اخیراً در اظهاراتی کمسابقه، به وجود «قحطی واقعی» در غزه اذعان کرده و تلویحاً نخستوزیر اسرائیل را به دروغگویی متهم کرده است.
ترامپ گفت: «تصاویر کودکان گرسنه در غزه دلخراش است. فقط افراد سنگدل یا مختل میتوانند آنها را نادیده بگیرند.»
روزنامه فایننشالتایمز گزارش داده که این سخنان همزمان با افزایش انتقادات بینالمللی و شکاف در میان جناح راست آمریکا بیان شده است. برخی چهرههای سرشناس جمهوریخواه مانند مارجوری تیلور گرین و کندیس اوونز نیز حملات اسرائیل به غزه را “نسلکشی” توصیف کردهاند. بر اساس نظرسنجیها، محبوبیت اسرائیل در میان نسل جوانتر جمهوریخواهان آمریکا بهطور محسوسی کاهش یافته است.
با این حال، تحلیلگران میگویند ترامپ احتمالاً حمایت خود از اسرائیل را بهطور کامل قطع نخواهد کرد، اما نشانههایی از تعیین خطوط قرمز دیده میشود. از جمله واکنش تند او به بمباران یک کلیسای کاتولیک در غزه و همچنین حمله هوایی اسرائیل به دمشق که با اهداف منطقهای او در تعارض بوده است.
گمانهزنیها حاکی است که اسرائیل میکوشد از فرصت احتمالی ریاستجمهوری دوباره ترامپ برای تثبیت موقعیت خود در منطقه استفاده کند، اما اهداف ترامپ – مانند کاهش حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه و امضای توافقهای صلح اقتصادی – ممکن است با سیاستهای تهاجمی نتانیاهو در تضاد قرار گیرد.
