همزمان با گسترش اعتراضات معیشتی و صنفی در تهران و شهرهای مختلف ایران، موجی از تعطیلیهای سراسری در استانها و شهرهای بزرگ کشور به راه افتاده است؛ تعطیلیهایی که بهطور رسمی با عنوان «مدیریت مصرف انرژی» اعلام میشوند، اما از نظر زمانبندی و گستره، با تحولات اعتراضی اخیر همپوشانی معناداری دارند.
بر اساس اعلام رسمی کارگروههای مدیریت انرژی، استان البرز روز چهارشنبه ۱۰ دیماه بهطور کامل تعطیل شد. طبق این تصمیم، تمامی ادارات دولتی، مراکز تجاری، مدارس، دانشگاهها، بانکها و شهرداریها بهجز مراکز درمانی، امدادی، انتظامی و شعب کشیک بانکها فعالیت نخواهند داشت. دلیل این اقدام، تداوم برودت هوا و ضرورت تأمین پایدار گاز و برق عنوان شده است.
اندکی بعد، استان مرکزی نیز تصمیم مشابهی اتخاذ کرد. معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری مرکزی اعلام کرد که کلیه ادارات، مدارس، دانشگاهها، بانکها و شهرداریهای این استان در روز چهارشنبه تعطیل خواهند بود. در این استان نیز صرفهجویی در مصرف انرژی و جلوگیری از فشار بر شبکه گاز و برق، دلیل رسمی تعطیلی اعلام شده است. با این حال، امتحانات نهایی مدارس و دانشگاهها طبق برنامه قبلی برگزار میشود.
گزارشهای غیررسمی و محلی همچنین از تعطیلی یا نیمهتعطیلی مراکز اداری و آموزشی در شهرهایی مانند تهران، قم و همدان حکایت دارد؛ هرچند در برخی از این مناطق، تصمیمها بهصورت پراکنده و موردی اعمال شده و اطلاعرسانی رسمی و یکپارچهای صورت نگرفته است.
این تعطیلیها در شرایطی رخ میدهد که طی روزها و شبهای گذشته، اعتراضات بازاریان، کسبه و شهروندان در تهران و شهرهای مختلف کشور گسترش یافته است؛ از اعتصاب در بازار تهران و لالهزار گرفته تا تجمعات شبانه در کرج، ملارد، زنجان، همدان و دیگر شهرها. همزمانی تعطیلیهای گسترده با این اعتراضات، موجب طرح این پرسش شده که آیا هدف صرفاً مدیریت انرژی است یا کاهش حضور مردم در فضاهای عمومی و مهار تجمعات اعتراضی نیز در پس این تصمیمها قرار دارد!؟
در سالهای گذشته نیز سابقه استفاده از تعطیلیهای ناگهانی و سراسری در بزنگاههای سیاسی و اجتماعی وجود داشته است؛ اقدامی که به گفته منتقدان، بیش از آنکه راهحلی پایدار برای بحران انرژی باشد، ابزاری موقت برای کنترل شرایط اجتماعی تلقی میشود. با این حال، دولت و مقامات محلی تأکید دارند که این تصمیمها صرفاً فنی و در چارچوب مدیریت مصرف اتخاذ شدهاند.
با ادامه اعتراضات و تداوم بحرانهای اقتصادی و معیشتی، به نظر میرسد تعطیلی شهرها به یکی از ابزارهای ثابت مدیریت وضعیت تبدیل شده است؛ ابزاری که نه بحران انرژی را حل میکند و نه ریشههای نارضایتی اجتماعی را، اما فعلاً زمان میخرد و فضای شهرها را موقتاً از التهاب خالی میکند.
