دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با امضای یک فرمان اجرایی روند طبقهبندی برخی شاخههای اخوانالمسلمین بهعنوان «سازمان تروریستی خارجی» را آغاز کرده است؛ اقدامی که میتواند محدودیتها و تحریمهای تازهای علیه این جنبش اسلامگرای گسترده در منطقه غرب آسیا بهدنبال داشته باشد.
این فرمان که روز دوشنبه سوم آذر صادر شد، شاخههای اخوانالمسلمین در لبنان، مصر و اردن را بهطور مشخص هدف قرار میدهد. کاخ سفید اعلام کرده این گروهها در «خشونت، بیثباتسازی و فعالیتهایی که به منافع آمریکا، شهروندان این کشور و متحدانش آسیب میزند» نقش داشتهاند.
بر اساس مفاد فرمان جدید، مارکو روبیو، وزیر خارجه، و اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، موظف شدهاند گزارشی درباره امکان قرار دادن این شاخهها در فهرست سازمانهای تروریستی تهیه کنند. در صورت رسیدن به تصمیم نهایی، روند اعمال این طبقهبندی باید ظرف ۴۵ روز تکمیل شود.
چنین اقدامی میتواند به مسدود شدن داراییهای احتمالی این گروهها در آمریکا و اعمال محدودیتهای جدید برای ورود اعضای آنها به خاک این کشور منجر شود. دولت ترامپ همچنین برخی شاخههای اخوانالمسلمین را به حمایت یا تشویق حملات خشونتآمیز علیه اسرائیل و متحدان آمریکا و همچنین پشتیبانی از گروه حماس متهم کرده است.
سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد این تصمیم را «اقدامی مهم» توصیف کرده و گفته است که این روند به سود اسرائیل و کشورهای عرب منطقه خواهد بود؛ کشورهایی که به گفته او «دههها از فعالیتهای اخوانالمسلمین آسیب دیدهاند».
اخوانالمسلمین در سال ۱۹۲۸ به رهبری حسن البنا در مصر پایهگذاری شد و با هدف احیای آموزههای اسلامی در برابر نفوذ استعمار و گفتمانهای سکولار شکل گرفت. این جنبش بهسرعت در جهان عرب و کشورهای منطقه گسترش یافت و به بازیگری اثرگذار در سیاست منطقه بدل شد، هرچند فعالیتهای آن در بسیاری کشورها محدود یا زیرزمینی بوده است.
این گروه هماکنون در چند کشور، از جمله مصر و عربستان سعودی، در فهرست سازمانهای تروریستی قرار دارد. اردن نیز از بهار امسال فعالیت اخوانالمسلمین را ممنوع کرده و مقامهای این کشور این جریان را به نگهداری سلاح و تلاش برای بیثبات کردن کشور متهم کردهاند؛ با وجود آنکه این گروه همچنان از پایگاه اجتماعی قابلتوجهی در اردن برخوردار است.
در مصر، پس از سرنگونی دولت محمد مرسی در پی کودتای ۲۰۱۳ به رهبری عبدالفتاح السیسی، اخوانالمسلمین غیرقانونی اعلام شد. تلاش ترامپ برای تروریستی خواندن این گروه در دوره نخست ریاستجمهوری او نیز مطرح شده بود، اما به نتیجه نرسید.
همزمان با اقدام تازه دولت آمریکا، برخی سیاستمداران جمهوریخواه در ایالتهای مختلف نیز خواستار برخورد شدیدتر با اخوانالمسلمین شدهاند. هفته گذشته فرماندار تگزاس این گروه را در سطح ایالتی «تروریستی» اعلام کرد. در اروپا نیز امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، پیشتر از دولت خود خواسته بود برنامههایی برای مقابله با نفوذ این جریان ارائه کند.
