آلمان در حال آغاز یک برنامه تقویت نظامی بیسابقه در زمان صلح است، اقدامی که نگرانیها از تهاجم روسیه به اوکراین و عدم قطعیت سیاست خارجی آمریکا تحت رهبری دونالد ترامپ را بازتاب میدهد. این تحول، تغییری اساسی در رویکرد تاریخی آلمان نسبت به قدرت نظامی محسوب میشود، کشوری که پس از جنگ جهانی دوم ترجیح میداد بیشتر بر دیپلماسی و تجارت تمرکز کند تا ارتش.
ارتش آلمان، بوندسوهر، از زمان جنگ سرد عمدتاً نقش حمایتی در ناتو داشته است. هزینههای نظامی آلمان در سال ۱۹۶۳ به ۴.۹ درصد تولید ناخالص داخلی رسید و تا سال ۲۰۰۵ به ۱.۱ درصد کاهش یافت. این کاهش بودجه منعکسکننده سیاستی بود که از ترس گسترشطلبی نظامی آلمان پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفته بود.
تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، اما، این رویکرد را تغییر داده است. ژنرال کارستن برویر، رئیس دفاع آلمان، هشدار داده است که روسیه ممکن است تا سال ۲۰۲۹، بسته به نتیجه جنگ اوکراین، توانایی حمله به قلمرو ناتو را پیدا کند. برویر، که پیشتر با رهبری گروه ضربت کووید-۱۹ بوندسوهر شناخته شده بود، تاکید کرده است که نیروهای آلمانی باید به تجهیزات و منابع کافی دسترسی داشته باشند. او به تجربه مأموریتهای پیشین، از جمله افغانستان، اشاره کرده که در آن سربازان با کمبود تجهیزات مواجه بودند.
در اقدامی تاریخی، پارلمان آلمان ماه گذشته به افزایش چشمگیر بودجه دفاعی رأی داد.
بوندسوهر اکنون بودجهای برابر با بهترین ارتشهای اروپا دارد و از نظر بودجه، چهارمین ارتش بزرگ جهان محسوب میشود. این تصمیم با توافق اخیر ناتو برای افزایش هزینههای دفاعی کشورهای عضو به پنج درصد تولید ناخالص داخلی همراستا است. صدراعظم فریدریش مرتز آن را گامی به سوی استقلال استراتژیک اروپا توصیف کرده است.
تقویت ارتش، بحثهای داخلی را نیز برانگیخته است. کمبود نیروی انسانی در بوندسوهر باعث شده بحث بازگرداندن خدمت سربازی اجباری دوباره مطرح شود، موضوعی که همچنان مورد اختلاف است. برخی جوانان، معتقدند که نسل آنها نسبت به نظامیگری محتاط است. البتە نگرش عمومی نیز در حال تغییر است؛ حضور بیش از یک میلیون پناهجوی اوکراینی و یادبودهای جنگ، مانند بنای یادبود موقت مقابل سفارت روسیه در برلین، بر این تغییرات تأثیر گذاشته است.
زمینه ژئوپلیتیکی نیز پیچیده است. دیدار اخیر ترامپ با ولادیمیر پوتین در آلاسکا نگرانی اروپا را از احتمال امتیازدهی آمریکا به روسیه افزایش داده است. رهبران اروپایی، از جمله صدراعظم مرتز، به دنبال تضمینهای امنیتی قوی برای اوکراین هستند تا از تکرار اشتباهات تاریخی مانند توافق مونیخ ۱۹۳۸ جلوگیری شود.
بازسازی نظامی آلمان نمایانگر بازتعریف نقش جهانی این کشور است. مرتز گفته است: «این فقط درباره بودجه نیست؛ درباره این است که آلمان چگونه خود و مسئولیتهایش را در جهانی پرنوسان میبیند.»
با وجود این پیشرفتها، چالشها ادامه دارند؛ کمبود نیروی انسانی، بحثها درباره خدمت اجباری و تعادل میان اولویتهای داخلی و تعهدات بینالمللی، از جمله مسائل کلیدی هستند. با این حال، در سایه تهدید روسیه و فشار بر روابط فرااقیانوسی، آلمان گامهای مهمی در جهت تقویت توان نظامی و استقلال استراتژیک خود برداشته است.
منبع: پولیتیکو
