ایالات متحده برای ترتیب دادن دیداری میان احمد الشرع، رئیسجمهور موقت سوریه، و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک تلاش میکند.
بر اساس گزارش اسکاینیوز عربی، این دیدار احتمالی که قرار است ماه آینده انجام شود، با حضور دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، همراه خواهد بود.
این تلاش در حالی انجام میشود که آمریکا پس از سقوط بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴، برای تثبیت اوضاع منطقه تلاش میکند. از زمان به قدرت رسیدن احمد الشرع، دمشق گامهایی برای کاهش تنش با اسرائیل برداشته است، از جمله مذاکرات امنیتی و اظهاراتی درباره پایان خصومت.
اسرائیل و سوریه از سال ۱۹۴۸ در وضعیت جنگ قرار دارند. یکی از مهمترین موارد اختلاف میان دو کشور، بلندیهای جولان است که اسرائیل پس از تصرف در جنگ ششروزه سال ۱۹۶۷، در سال ۱۹۸۱ آن را به خاک خود ضمیمه کرد.
تلاشهای دیپلماتیک اخیر
به گزارش رسانهها، آمریکا قصد دارد از نشست مجمع عمومی سازمان ملل بهعنوان بستری برای این دیدار استفاده کند.
در ماه مه ۲۰۲۵، خبرگزاری رویترز گزارش داد که مقامات سوری و اسرائیلی برای نخستین بار پس از دههها ارتباط غیرمستقیم، دیدارهای رو در رو درباره امنیت مرزی داشتهاند. این مذاکرات با میانجیگری آمریکا و امارات انجام شد.
همچنین در اوت امسال، وزیر خارجه سوریه در پاریس با هیأتی اسرائیلی دیدار کرد. این نشست بهدنبال حملات هوایی اسرائیل به دمشق در ژوئیه انجام شد. اسرائیل این حملات را در پاسخ به حملە قبایل بادیەنشین و نیروهای دولت موقت سوریە بە سویدا انجام داد. این درگیریها بیش از ۱۶۰۰ کشته برجای گذاشت.
پیشتر هم گزارشهایی در رسانەها در مورد دیدار مقامات سوریە و اسرائیل در باکو پایتخت آذربایجان منتشر شدە بود.
دولت ترامپ آشکارا از احتمال پیوستن سوریه به پیمان ابراهیم استقبال کرده است؛ پیمانی که در دوره اول ریاستجمهوری او روابط میان اسرائیل و چند کشور عربی را عادی کرد. با این حال، دمشق تاکنون از عادیسازی کامل روابط سخنی نگفته و تنها از امکان توافق امنیتی محدود برای کاهش تنشها صحبت کرده است.
موانع و پیامدهای منطقهای
با وجود این تلاشها، اختلافهای مهمی همچنان پابرجاست. منابع آگاه به اسکاینیوز گفتهاند دمشق شرط مذاکره در سطح بالا را خروج نیروهای اسرائیلی از مناطقی دانسته است که پس از سقوط اسد در جنوب سوریه اشغال شدهاند. بلندیهای جولان در دستور کار این گفتوگوها نیست.
در اسرائیل نیز برخی مقامها نسبت به نیت دولت جدید سوریه تردید دارند. گیدئون ساعر، وزیر خارجه اسرائیل، گفته است که سوابق رئیسجمهور موقت سوریه در گروه حیات تحریرالشام «نگرانیبرانگیز» است. اسرائیل همچنین بە شدت از نفوذ ترکیە و پشتیبانی این کشور از نیروهای اسلامگرا نگران است.
آمریکا این مذاکرات را فرصتی برای کاهش نفوذ ایران در منطقه میداند. فروپاشی گروههای مورد حمایت ایران، مانند حزبالله، در سالهای اخیر زمینه را برای تغییر موازنه قدرت در منطقه فراهم کرده است. مقامهای آمریکایی امیدوارند در صورت موفقیت این روند، مسیرهای همکاری اقتصادی و بازسازی سوریه نیز گشوده شود.
چشمانداز آینده
اگر این دیدار انجام شود، میتواند نقطه عطفی در روابط سوریه و اسرائیل باشد. با این حال، انتظار نمیرود مذاکرات به عادیسازی کامل روابط منجر شود و احتمالاً بر مسائل امنیتی محدود تمرکز خواهد داشت.
با وجود شرایط داخلی سوریه، نبود یک حکومت فراگیر و همچنین نفوذ گستردهٔ ترکیه در این کشور، به نظر نمیرسد که این تلاشهای دیپلماتیک بتواند آغازگر تغییری بنیادین در معادلات منطقه و یکی از طولانیترین مناقشههای خاورمیانه باشد.
