دیدار دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی در فلوریدا، در مقطع حساسی از جنگ اوکراین انجام شد؛ جنگی که وارد چهارمین سال خود شده و همزمان فرسایش نظامی، فشار اقتصادی و خستگی سیاسی را بر همه طرفها تحمیل کرده است.
توصیف این دیدار بهعنوان «مثبت» و سخن گفتن از «پیشرفتهای بزرگ»، بیش از آنکه نشانه حل اختلافات باشد، تلاشی برای مدیریت افکار عمومی و ارسال پیام امید به متحدان و بازارهای جهانی به نظر میرسد؛ چرا که هیچیک از دو رئیسجمهور حاضر نشدند جزئیاتی مشخص از این پیشرفتها ارائه دهند.
یکی از مهمترین نقاط ابهام، مسئله واگذاری سرزمینی است. دونباس، شامل دونتسک و لوهانسک، همچنان گره اصلی مذاکرات محسوب میشود. اظهارات مشاور سیاست خارجی کرملین مبنی بر ضرورت «تصمیمگیری سریع اوکراین» درباره این مناطق، نشان میدهد روسیه قصد عقبنشینی از مطالبات ارضی خود را ندارد.
در مقابل، سکوت زلنسکی درباره خطوط قرمز کییف، میتواند نشانه فشار فزاینده برای پذیرش راهحلی پرهزینه باشد؛ راهحلی که ممکن است به بهای از دست دادن بخشی از خاک اوکراین تمام شود.
موضوع تضمینهای امنیتی پس از آتشبس نیز شکاف نگاه واشینگتن و کییف را آشکار کرده است. زلنسکی مدعی است این مسئله «صد درصد حل شده»، اما ترامپ آن را تنها «۹۵ درصد» پیشرفته توصیف میکند. این تفاوت ظاهراً جزئی، در واقع بیانگر اختلافی راهبردی است: اوکراین به تضمینهای سخت و الزامآور نیاز دارد تا از تکرار حمله روسیه جلوگیری شود، در حالی که آمریکا—بهویژه در رویکرد ترامپ—تمایل دارد بار اصلی این تضمینها را بر دوش اروپا بگذارد.
حضور مجازی رهبران اروپایی در مذاکرات و واکنش اورزولا فوندرلاین نشان میدهد اتحادیه اروپا نگران توافقی شتابزده است که امنیت بلندمدت قاره را به خطر بیندازد. تاکید اروپا بر «تضمینهای امنیتی محکم و خدشهناپذیر از روز نخست»، در تضاد با نگاه معاملهمحور ترامپ قرار دارد که بیش از هر چیز به پایان سریع جنگ و نمایش یک موفقیت سیاسی میاندیشد.
در این میان، تماس تلفنی «سازنده» ترامپ با ولادیمیر پوتین و سخنان او درباره نیت «جدی» رئیسجمهور روسیه برای صلح، با تردیدهای جدی همراه است. روسیه نهتنها واکنش رسمی مثبتی به این دیدار نشان نداده، بلکه همچنان بر مخالفت با آتشبس پیشنهادی اروپا و اوکراین تاکید دارد. درخواست غیرمستقیم مسکو برای مشارکت در بازسازی اوکراین نیز میتواند نشانه تلاش برای مشروعیتبخشی به دستاوردهای نظامی خود باشد.
در مجموع، آنچه از این دیدار برمیآید، بیش از آنکه نقشه راهی روشن برای پایان جنگ باشد، بازتاب تلاقی منافع متضاد است: اوکراینی که به دنبال امنیت پایدار است، اروپایی که نگران پیامدهای ژئوپولیتیک توافق است، و آمریکایی که میخواهد نقش میانجی پیروز را ایفا کند. تا زمانی که جزئیات حیاتی—از سرزمین گرفته تا تضمینهای امنیتی—شفاف نشود، «پیشرفتهای بزرگ» بیش از هر چیز در حد یک روایت سیاسی باقی خواهد ماند، نه یک صلح پایدار.
