رسانههای بینالمللی در تحلیلهای تازه خود نسبت به خطر تشدید تنش میان ایران و اسرائیل و احتمال لغزش دو طرف بهسوی یک جنگ ناخواسته هشدار دادهاند.
همزمان، عقبنشینی نیروهای اوکراینی از شهر راهبردی سیویرسک در شرق این کشور، نگرانیها درباره تضعیف موقعیت کییف در مذاکرات صلح با روسیه را افزایش داده است.
چرخه خطرناک سوءمحاسبه میان تهران و تلآویو
روزنامه «اورشلیم پست» در تحلیلی نوشته است که اگرچه نه ایران و نه اسرائیل در شرایط کنونی خواهان جنگی تمامعیار نیستند، اما فضای بیاعتمادی متقابل و سوءمحاسبه میتواند دو طرف را به رویارویی نظامی برنامهریزینشده سوق دهد.
به نوشته این روزنامه، هر یک از دو طرف نگران حمله غافلگیرانه طرف مقابل است و همین ترس میتواند به انجام یک «ضربه پیشدستانه» علیه تهدیدی فرضی منجر شود؛ تهدیدی که در اصل، ممکن است هرگز وجود خارجی نداشته باشد.
این تحلیل معتقد است گذار از «جنگ سایهها» به مواجهه مستقیم از آوریل ۲۰۲۴ آغاز شد؛ زمانی که ایران حملات موشکی گستردهای علیه اسرائیل انجام داد.
این روند در اکتبر همان سال تکرار شد و در ادامه، اسرائیل با حملات متقابل، از جمله یک حمله غافلگیرانه در داخل ایران و در مقطعی حساس از نظر سیاسی، پاسخ داد.
به نوشته اورشلیم پست، ایران در حال حاضر آمادگی ورود به یک جنگ گسترده را ندارد و تمرکز خود را بر بازسازی توان موشکیاش گذاشته است.
در مقابل، اسرائیل نگران است که تقویت این توان نظامی، در آینده به تهدیدی بزرگتر تبدیل شود. این وضعیت، به گفته تحلیلگر، «چرخهای از هراس متقابل» ایجاد کرده که میتواند دو طرف را به سمت جنگی زودهنگام و ناخواسته سوق دهد.
این روزنامه هشدار میدهد که بدون بازنگری در سیاستهای بازدارندگی و اتخاذ گامهای مشخص برای مهار تنش، خطر لغزش ناگهانی به یک رویارویی مستقیم همچنان بالا خواهد ماند.
عقبنشینی اوکراین و پیچیدهتر شدن مسیر صلح
در تحولی همزمان، اوکراین روز سهشنبه اعلام کرد نیروهایش از شهر سیویرسک، در شرق استان دونتسک، عقبنشینی کردهاند؛ اقدامی که به گزارش «نیویورک تایمز» میتواند موقعیت کییف را در مذاکرات صلح با روسیه تضعیف کند.
بر اساس این گزارش، روسیه خواهان واگذاری مناطق باقیمانده استان دونتسک که هنوز تحت کنترل اوکراین است، بهعنوان شرط پایان جنگ شده است؛ درخواستی که کییف تاکنون آن را رد کرده است.
با این حال، از دست دادن سیویرسک فشار بر خطوط دفاعی اوکراین را افزایش داده و شهرهای مهمی چون اسلاویانسک و کراماتورسک را بیش از پیش در معرض تهدید قرار داده است.
این عقبنشینی تنها چند ساعت پس از آن اعلام شد که ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین، گفت پیشنهادهای صلح مورد حمایت آمریکا «چارچوبی منسجم» دارند، هرچند به وجود اختلافنظرهای حلنشده میان طرفین نیز اذعان کرد.
به نوشته نیویورک تایمز، اوکراین از طریق میانجیگری ایالات متحده بهدنبال دریافت تضمینهای امنیتی سختگیرانه است؛ از جمله حمایت نظامی بلندمدت اروپا، حفظ ارتشی با حدود ۸۰۰ هزار نیرو و تضمینهای دوجانبه از سوی واشنگتن. روسیه اما با این مطالبات، بهویژه هرگونه حضور نظامی غرب در خاک اوکراین، بهشدت مخالفت میکند.
این تحولات، همزمان در خاورمیانه و اروپای شرقی، نشان میدهد که شکنندگی معادلات امنیتی و سیاسی در هر دو جبهه، همچنان میتواند پیامدهایی فراتر از مرزهای منطقهای بههمراه داشته باشد.
