روز جهانی کوهستان امسال در شرایطی برگزار میشود که سازمان ملل درباره سرعت نگرانکننده عقبنشینی یخچالهای طبیعی هشدار داده است.
این روز هر سال در ۱۱ دسامبر گرامی داشته میشود و هدف آن افزایش آگاهی درباره اهمیت کوهها و تهدیدهایی است که این اکوسیستمهای حساس با آن روبهرو هستند.
تعیین این روز به سال ۱۹۹۲ بازمیگردد. در آن سال، سازمان ملل فصل ۱۳ دستورکار ۲۱ را با محوریت مدیریت اکوسیستمهای شکننده تصویب کرد. این اقدام زمینهساز توجه جهانی به نقش کوهها شد. مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۳ روز ۱۱ دسامبر را بهعنوان روز جهانی کوهستان تعیین کرد.
طبق اعلام سازمان ملل، کوهها نقش حیاتی در چرخه آب و انرژی دارند. این مناطق زیستبومهای غنی و متنوعی را در خود جای دادهاند. حدود ۱۵ درصد جمعیت جهان در مناطق کوهستانی زندگی میکنند و بسیاری از مردم برای تأمین آب، غذا و انرژی به منابع کوهستان وابستهاند.
با این حال، این مناطق با فشارهای محیطزیستی روبهرو هستند. تغییرات اقلیمی، فرسایش خاک و فعالیتهای انسانی مانند معدنکاری و قطع غیرقانونی درختان تهدیدهای اصلی به شمار میروند.
سازمان ملل میگوید روز جهانی کوهستان فرصتی است برای تأکید بر لزوم حفاظت از این اکوسیستمها و تقویت توسعه پایدار.
این روز همچنین بر حمایت از جوامع که در کوهستانهای و دامنهی کوهها زندگی میکنند، تمرکز دارد. بهبود امنیت غذایی، تقویت آموزش و ایجاد عدالت اجتماعی از اهداف اصلی آن است. این طرحها برای حفظ منابع طبیعی و آبی که میلیونها نفر به آن وابستهاند ضروری است.
سازمان ملل در گزارش جدید خود هشدار داده است که پنج سال از شش سال گذشته شاهد سریعترین نرخ عقبنشینی یخچالهای طبیعی بوده است.
حدود ۶۰۰ یخچال تاکنون ناپدید شدهاند. اگر گرمایش زمین ادامه یابد، یخچالهای بیشتری از بین خواهند رفت. بیش از ۱۵ میلیون نفر نیز در معرض خطر سیلابهایی قرار دارند که ممکن است از دریاچههای ناشی از ذوب یخچالها ایجاد شود.
در آمریکا، سنت بزرگداشت «روز کوه» پیشینهای طولانی دارد. نخستین بار در سال ۱۸۳۸ دانشجویان کالج «مانت هولیوک» این روز را با صعود به کوه هولیوک جشن گرفتند. بعدها دانشگاههای دیگری نیز این سنت را ادامه دادند. برخی دانشگاهها همچنان در این روز کلاسها را لغو و دانشجویان را به حضور در طبیعت تشویق میکنند.
در شرق کوردستان نیز در سالهای گذشته اهمیت و توجه به کوهها و اکوسیستم شکنندهی آن توسط گروه.های متنوع کوهنوردی و همچنین انجمنهای مردمنهاد زیستمحیطی، آموزش داده است.
