با گذشت بیش از سه هفته از آغاز آتشسوزی گسترده در جنگلهای هیرکانی، گزارشهای منتشرشده از رسانههای داخلی و محلی نشان میدهد که ضعف مدیریت، نبود هماهنگی میان دستگاههای مسئول و فقدان یک برنامه عملیاتی منسجم، بحران را به مرز یک فاجعه زیستمحیطی رسانده است.
روزنامه «پیام ما» در گزارشی با محوریت آتشسوزی جنگلهای «الیت» و منطقه حفاظتشده «چهارباغ» در مازندران، تأکید کرده است که مشکل اصلی نه کمبود تجهیزات پیشرفته، بلکه ناکارآمدی مدیریتی است.
این روزنامه با استناد به اظهارات یک استاد منابع طبیعی، نوشته است که نبود برنامه جامع، فقدان هماهنگی میان نهادها و ضعف مدیریت میدانی، موجب طولانی شدن روند مهار حریق شده است.
بهگفته این کارشناس، آتشسوزیها در حالی وارد هفته سوم شدهاند که «کمبود تجهیزات تنها بخشی از مسئله است و نبود مدیریت مؤثر، مانع اصلی مهار آتش محسوب میشود».
روزنامه «آرمان ملی» نیز در گزارشی با عنوان «جنگلهای هیرکانی در آتش تعلل»، عملکرد مسئولان در مدیریت این بحران را بهشدت نقد کرده و نسبت به تخریب بلندمدت این اکوسیستم باستانی هشدار داده است.
این روزنامه نوشته است که با وجود گذشت ۲۲ روز از حریق، روند مهار آتش همچنان کند است و ساختار مدیریت بحران در کنترل این وضعیت عملکرد قابلقبولی نشان نداده است.
همزمان، رسانههای محلی و فعالان محیط زیست در پلتفرمهای فضای مجازی از نبود حضور مؤثر نیروهای دولتی در میدان انتقاد کردهاند.
رسانه حقوق بشر و محیط زیست «هیرکانی» در پلتفرم ایکس (توییتر سابق)، اعلام کرده که دود ناشی از آتشسوزی روستاها و مناطق پیرامونی را فرا گرفته و منطقه «در وضعیت پایدار بحران» قرار دارد.
این رسانه نوشته است که «در تمام این مدت هیچ اقدام مؤثر یا حضور میدانی از سوی حکومت ایران برای مهار آتش صورت نگرفته و کنترل حریق عملاً بر دوش نیروهای بومی و داوطلبان مانده است».
برخی منابع محلی نیز به روزنامه «شرق» گفتهاند که در نخستین روزهای بحران، هنگام درخواست بالگرد برای مهار حریق، به «بزرگنمایی مسئله» متهم شدهاند؛ موضوعی که بهگفته آنان بیانگر جدی نگرفتن ابعاد بحران از سوی نهادهای دولتی است.
در مقابل، رسانههای رسمی از جمله صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران اعلام کردهاند که عملیات مهار آتش با حضور ۸ بالگرد، دو هواپیمای تخصصی و بیش از ۵۰۰ نیروی انسانی در حال انجام است.
همچنین براساس گزارشهای رسمی، ترکیه دو فروند هواپیما، یک بالگرد و چند نیروی امدادی برای کمک به مهار آتش اعزام کرده است.
جنگلهای هیرکانی که از کهنترین زیستبومهای جهان و ثبتشده در فهرست میراث جهانی یونسکو هستند، حدود ۶۶۰ هزار هکتار آن در مازندران قرار دارد.
این جنگلها بازماندههای دوران سوم زمینشناسیاند و نقشی حیاتی در تنظیم اقلیم، تولید اکسیژن، حفظ منابع آب و جلوگیری از فرسایش خاک ایفا میکنند.
ادامه آتشسوزی در این منطقه، بهگفته کارشناسان، میتواند آسیبهای برگشتناپذیری به تنوع زیستی و پایداری محیط زیست شمال ایران وارد کند.
با تشدید انتقادها در فضای مجازی و هشدارهای مکرر کارشناسان، مطالبه برای ایجاد یک ساختار مدیریت بحران کارآمد و برنامهریزی جامع در حوزه حفاظت از جنگلها، بیش از هر زمان دیگری مطرح شده است.
