سازمان حقوق بشر ایران در واکنش به مرگ دو زندانی زن در زندان قرچک ورامین خواستار بستهشدن فوری این زندان شد. این نهاد حقوق بشری با انتشار گزارشی اعلام کرده است که شرایط غیرانسانی حاکم بر این زندان جان صدها زندانی دیگر را تهدید میکند و ادامه فعالیت آن غیرقابل قبول است.
گزارشها نشان میدهند که زندان قرچک با تراکم جمعیت و فقدان امکانات درمانی مناسب مواجه است و زندانیان بارها از بیتوجهی پزشکی و برخورد تحقیرآمیز کادر بهداری شکایت کردهاند.
بر اساس گزارشها، سمیه رشیدی، زندانی سیاسی ۴۲ ساله، که از بیماری صرع رنج میبرد، پس از بیتوجهیهای مکرر مسئولان زندان در کما رفت و جان خود را از دست داد.
رشیدی از اردیبهشتماه به اتهام «تبلیغ علیه نظام» بازداشت شده و پس از مدتی بازداشت در زندان اوین، به زندان قرچک منتقل شد. وی در طول دوران بازداشت بارها دچار حملات شدید صرع شد، اما مسئولان زندان از اعزام فوری او به مراکز درمانی خودداری کردند.
آخرین حمله او پس از بازگشت از پزشکی قانونی رخ داد؛ در حالی که دچار تشنج بود، به جای انتقال مستقیم به بیمارستان، ابتدا برای تعویض لباس به بند فرستاده شد و در همین فاصله حال او وخیم شد و به کما رفت. خانواده او نیز تحت فشار قرار گرفتهاند تا علت مرگ را «خطای پزشکی بیمارستان» اعلام کنند.
همچنین جمیله عزیزی و مریم شهرکی دیگر زندانیانی هستندکه در زندان قرچک و کشویی در پی ساعتها بیتوجهی مسئولان در بند جان خود را از دست دادند. شاهدان گزارش دادهاند که زندانیان هم بند جمیله عزیزی با گریه و اعتراض خواستار کمک شدند، اما هیچ اقدامی صورت نگرفت. این امر تنها به زنان محدود نبوده و مردانی چون محمد منقلی در زندان یزد نیز به همبن دلیل فوت کردند.
سازمان حقوق بشر ایران یادآور شده است که مرگهای مشابه در قرچک سابقه دارد، از جمله فرزانه بیجنیپور که در دی ۱۴۰۳ جان باخت و علت آن نیز بیتوجهیهای مکرر پزشک زندان و عدم اعزام به بیمارستان گزارش شد.
زندان قرچک بارها از سوی فعالان مدنی و رسانهها به دلیل شرایط غیرانسانی و نقض حقوق زنان مورد انتقاد قرار گرفته است.
سازمان حقوق بشر ایران این زندان را «جهنم زنان و کودکان» توصیف کرده و از جامعه جهانی خواسته است برای تعطیلی آن اقدام کند. این نهاد همچنین خواستار تشکیل کمیته حقیقتیاب مستقل برای بررسی علت مرگ این دو زندانی شده و تأکید کرده است که مسئولیت حفظ جان و سلامت زندانیان بر عهده سازمان زندانها، رئیس قوه قضائیه و در نهایت رهبر جمهوری اسلامی است. آنان باید در قبال جانباختن سمیه رشیدی و جمیله ع. پاسخگو باشند.
فعالان و شاهدان سابق میگویند شرایط قرچک نه تنها ابتداییترین استانداردهای انسانی را رعایت نمیکند، بلکه محلی برای نقض گسترده حقوق زنان و مادران است. زندانیان سیاسی سابق و روزنامهنگاران بارها تجربه کردهاند که این زندان با قطع کامل ارتباط با دنیای بیرون و محیطی شبیه ویرانه، یکی از سختترین و خطرناکترین زندانهای کشور است.
نگار حائری، زندانی سیاسی سابق که مدتی در قرچک محبوس بوده، گفته است که این زندان «آخر دنیا» است و ارتباط زندانیان با جهان بیرون کاملاً قطع میشود. ژیلا بنییعقوب، روزنامهنگار، نیز آن را شبیه یک سوله ویرانه توصیف کرده است.
این گزارش تأکید میکند که شرایط قرچک برای زنان و مادران بسیار خطرناک است و ادامه فعالیت آن نه تنها جان زندانیان را به خطر میاندازد، بلکه نقض گسترده حقوق بشر را نیز تشدید میکند. سازمان حقوق بشر ایران از نهادهای بینالمللی خواسته است که با اقدامات مؤثر، به تعطیلی این زندان و حمایت از جان و حقوق زندانیان کمک کنند.
