تصاویر ماهوارهای جدید که توسط آسوشیتدپرس تحلیل شده نشان میدهد ایران بازسازی مراکز تولید موشکهای سوخت جامد خود را که در جنگ ۱۲ روزه ژوئن هدف حملات اسرائیل قرار گرفتند، آغاز کرده است. این اقدام نشانهای از تلاش تهران برای احیای برنامه موشکی خود تلقی میشود؛ برنامهای که مقامهای ایرانی آن را یکی از معدود ابزارهای بازدارندگی در برابر اسرائیل و غرب میدانند.
با این حال کارشناسان میگویند بخش حیاتی این تأسیسات – مخلوطکنهای سیارهای بزرگ برای تهیه سوخت جامد – همچنان در دسترس ایران نیست. این دستگاهها که تیغههایشان مانند سیارات در مدار حرکت میکند، نقشی کلیدی در اختلاط دقیق ترکیبات سوخت جامد دارند و بدون آنها ظرفیت تولیدی ایران بهطور چشمگیری محدود میشود.
ایران چندین مرکز تولید موشک در خجیر، پارچین و شاهرود دارد. تصاویر اخیر نشان میدهد که در پارچین و شاهرود عملیات ساختمانی و تعمیراتی در جریان است. سام لیر، پژوهشگر مرکز جیمز مارتین، به آسوشیتدپرس گفته است که بازسازی ساختمانهای محل نصب مخلوطکنها آغاز شده اما هنوز نشانهای از دسترسی ایران به این تجهیزات دیده نمیشود.
موشکهای سوخت جامد به دلیل آمادهسازی سریعتر نسبت به موشکهای سوخت مایع برای ایران اهمیت حیاتی دارند. در جریان جنگ ژوئن، اسرائیل تأسیسات کلیدی مرتبط با این موشکها را هدف گرفت و به گفته پژوهشگران، تلاش کرده گلوگاه تولیدی ایران را – یعنی بخش اختلاط سوخت – از کار بیندازد.
گزارشها حاکی است که ایران پیش از جنگ قادر بود ماهانه بیش از ۲۰۰ موشک سوخت جامد تولید کند، اما حملات اسرائیل این روند را مختل کرده است. با وجود این، سرعت بازسازی نشان میدهد تهران برنامه موشکی را محور اصلی راهبرد دفاعی خود میداند؛ حوزهای که مقامهای ایرانی تأکید کردهاند هرگز موضوع مذاکره با غرب نخواهد بود.
کارشناسان میگویند تهران احتمالاً همچنان به چین برای تأمین مخلوطکنها، مواد شیمیایی و حتی سامانههای هدایت متکی است. ایالات متحده پیشتر شرکتهای چینی را به دلیل ارسال مواد اولیه مرتبط با برنامه موشکی ایران تحریم کرده بود. در سوریه نیز تصاویری منتشر شده که وجود یک مخلوطکن سیارهای در تأسیسات وابسته به ایران را نشان میدهد.
کارشناسان معتقدند همزمانی بازسازی با بازگشت احتمالی تحریمهای سازمان ملل، میتواند تلاشهای تهران برای خرید تجهیزات کلیدی را دشوارتر کند.
به گفته تحلیلگران، اگر ایران بتواند دوباره به تجهیزات کلیدی مانند مخلوطکنهای سیارهای دست پیدا کند، ظرفیت تولید موشکهای بالستیک سوخت جامد خود را احیا خواهد کرد و مقابله اسرائیل با زرادخانه موشکی ایران دشوارتر میشود. در غیر این صورت، برنامه موشکی تهران با محدودیتهای جدی روبهرو خواهد بود.
