در حالی که مصرف برق در ایران رکوردهای تازهای ثبت میکند و خاموشیها بار دیگر زندگی روزمره شهروندان را مختل کردهاند، یک گزارش هشدار داده است که صنعت برق کشور در آستانه فروپاشی زیرساختی قرار دارد. هزینه بازسازی این بخش حیاتی از مرز کل بودجه عمرانی عبور کرده و چشمانداز روشنی برای خروج از بحران وجود ندارد.
روزنامه “جمله” در گزارشی به قلم سایه برین با عنوان «برق ایران در آستانه فروپاشی زیرساختی»، تصویری نگرانکننده از آینده انرژی در کشور ترسیم کرده است.
بهگزارش این روزنامه، سه عامل اصلی در شکلگیری بحران برق در ایران نقش دارند: فرسودگی گسترده نیروگاهها، تلفات بالای شبکه توزیع و توقف تقریباً کامل سرمایهگذاریهای زیرساختی در دهه گذشته.
بسیاری از نیروگاههای موجود عمر مفید خود را پشت سر گذاشتهاند، راندمان پایینتری دارند و هزینه نگهداری آنها از میزان بهرهوریشان پیشی گرفته است. در همین حال، بخش قابل توجهی از برق تولیدی، پیش از رسیدن به مصرفکننده، در مسیر انتقال و توزیع از بین میرود.
این وضعیت بحرانی در شرایطی رخ میدهد که مصرف برق سالانه روندی صعودی دارد، اما مدیریت تقاضا عملاً مغفول مانده است.
بر اساس بررسیهای انجامشده، برای رسیدن به تعادل نسبی میان تولید و مصرف برق تا سال ۱۴۰۸، ایران باید ظرفیت نیروگاهی خود را از ۹۳ هزار به ۱۳۰ هزار مگاوات افزایش دهد. این هدف به معنای ساخت حدود ۳۷ هزار مگاوات نیروگاه جدید است؛ پروژهای عظیم که به گفته کارشناسان، نیازمند سرمایهگذاری ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلاری است.
با احتساب نرخ فعلی ارز، این رقم معادل ۱۸۴۰ تا ۲۳۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود؛ یعنی سه تا چهار برابر بودجه عمرانی کل کشور در سال ۱۴۰۴ که رقم آن ۵۶۰ هزار میلیارد تومان تعیین شده است.
حتی اگر دولت طی سه یا چهار سال آینده تمام بودجه عمرانی کشور را صرف توسعه صنعت برق کند، تنها میتوان به وضعیت متعادل دست یافت، نه بیش از آن.
از سوی دیگر، در شرایط تحریم و ریسکهای سیاسی، ورود سرمایهگذار خارجی عملاً غیرممکن است و توان بخش خصوصی داخلی نیز بهدلیل پایین بودن نرخ بازگشت سرمایه در این صنعت، چندان قابل اتکا نیست.
به نوشته جمله، مجموعه این عوامل باعث شدهاند چشمانداز حل بحران برق بیش از پیش مبهم به نظر برسد و خاموشیهای گسترده به تهدیدی جدی برای رشد اقتصادی و کیفیت زندگی شهروندان تبدیل شوند.
