در پی آتشسوزی گسترده در ارتفاعات ئاویهر (آبیدر) شهر سنه (سنندج)، سه فعال محیط زیست جان خود را از دست دادند. همزمان، کارشناسان و داوطلبان نسبت به نبود حتی یک پایگاه عملیاتیِ اطفای حریق در استان سنه هشدار دادهاند؛ بحرانی که آن را نه یک «تصادف طبیعی»، بلکه «نتیجه ساختار ناقص و بیتوجهی مزمن دولت» میدانند.
بهگزارش آرین تیوی، آتشسوزی گسترده در کوههای ئاویهر سنه در روز پنجشنبه ۲ مرداد ۱۴۰۴ به فاجعهای انسانی انجامید. در جریان مهار این آتش، سه تن از فعالان محیط زیست به نامهای خبات امینی، چیاکو یوسفینژاد و حمید مرادی جان خود را از دست دادند. شدت سوختگی علت مرگ این داوطلبان اعلام شده است.
در کنار این سه جانباخته، چند تن دیگر از نیروهای مردمی و دوستداران محیط زیست از جمله محسن حسینپناهی، آریاس سلیمی و مصطفی هژبری نیز دچار سوختگیهای شدید شدند.
این حادثه، بار دیگر فقدان زیرساختها و امکانات مقابله با آتشسوزی در کوردستان را برجسته کرد. روزنامه “توسعه ایرانی”، در گزارشی در اینباره مینویسد که این فاجعه، «تنها یک حادثه طبیعی نبود، بلکه نمادی از بحران ساختاری در مدیریت محیط زیست ایران است.»
براساس آمارهای منتشرشده در همین گزارش، در دهههای اخیر حدود ۲۳ فعال محیط زیست و محیطبان در جریان مهار آتشسوزیها جان خود را از دست دادهاند؛ آماری که به گفته کارشناسان، بیانگر فقدان سیستماتیک امکانات، آموزش و مدیریت بحران در ایران است.
در همین زمینه، علی طهماسبی، آتشنشان، مدرس اطفای حریق جنگلی و کنشگر محیط زیست، در گفتوگو با این روزنامه تأکید کرد:
«این فجایع، تصادف نیستند؛ نتیجه ساختار ناقص، بیتوجهی نهادهای مسئول و نبود آموزش و پایگاههای تخصصی هستند.»
او با انتقاد از نهادهای دولتی بهویژه سازمان منابع طبیعی و مدیریت بحران کشور میگوید:
«در استان کردستان حتی یک پایگاه عملیاتیِ تخصصی برای اطفای حریق وجود ندارد.»
طهماسبی اضافه میکند که اگرچه در برخی استانهای همجوار مانند کرماشان و لرستان ساختمانی تحت عنوان مرکز عملیات ساخته شده، اما هیچکدام مجهز و فعال نیستند:
«در عمل چیزی بهنام پایگاه مجهز با نیرو و تجهیزات مستقر نداریم. داوطلبان با دستان خالی، بدون آموزش و حتی ماسک یا لباس ایمنی، وارد آتش میشوند.»
این فعال محیط زیست، تأکید میکند که روند تکرار فجایعی نظیر آنچه در آبیدر سنندج (سنه) رخ داد، ادامه خواهد یافت مگر آنکه دولت بهجای سیاستهای مقطعی، زیرساختهای منطقهای را برای پاسخگویی سریع، آموزش نیروهای محلی و تخصیص بودجه مناسب فراهم کند.
بنا بر این گزارش، تاکنون وعدههای دولت و سازمان منابع طبیعی برای تجهیز مناطق پرخطر به امکانات اطفای حریق یا استفاده از بالگرد، تنها در سطح «مصاحبه و مصوبه» باقی ماندهاند و هیچ اقدام عملیای صورت نگرفته است.
کوههای آبیدر در سنندج یکی از مهمترین مناطق جنگلی نیمهخشک بهشمار میروند که در سالهای اخیر بارها دچار آتشسوزی شدهاند. کارشناسان هشدار دادهاند که با ادامه خشکسالی، افزایش دمای هوا و نبود سازوکار عملیاتی، چنین “حوادثی” در تابستانهای آینده تکرار خواهد شد.
