سازمان ملل هشدار داده است که کاهش شدید کمکهای مالی ایالات متحده به برنامههای بینالمللی مقابله با ایدز، ممکن است دههها پیشرفت در این زمینه را به خطر بیاندازد.
آژانس اونایدز اعلام کرد که قطع یا تعلیق کمکهای مالی، بهویژه از سوی آمریکا، برنامههای پیشگیری، درمان و تحقیقاتی را در کشورهای پرخطر مختل کرده و احتمال افزایش موارد جدید ابتلا را بالا برده است.
طبق آمار این نهاد، در سال ۲۰۲۴ حدود ۳۱.۶ میلیون نفر در سراسر جهان تحت درمان داروهای ضد رتروویروسی قرار داشتند و میزان مرگومیر ناشی از بیماریهای مرتبط با ایدز نسبت به سال ۲۰۱۰ به نصف کاهش یافته و به ۶۳۰ هزار نفر رسیده است.
اما به گفته وینی بیانیما، مدیر اجرایی اونایدز، این پیشرفتها در خطر نابودی است. او در بیانیهای گفت: «این فقط یک شکاف مالی نیست، بلکه یک بمب ساعتی است.»
ایالات متحده به عنوان بزرگترین اهداکننده کمکهای بشردوستانه در جهان، در فوریه ۲۰۲۵ و تحت دولت دونالد ترامپ، کمکهای بینالمللی خود را بهطور چشمگیری کاهش داد؛ اقدامی که به گفته کارشناسان، تلاشهای جهانی برای مقابله با اچآیوی/ایدز را با بحران جدی مواجه کرده است.
اونایدز پیشتر هشدار داده بود که در صورت توقف کامل برنامه پپفار – برنامه امدادرسانی اضطراری آمریکا برای مبارزه با ایدز – در چهار سال آینده بیش از شش میلیون مورد جدید ابتلا و ۴.۲ میلیون مرگ مرتبط با ایدز به ثبت خواهد رسید.
بیانیما در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه در ژوهانسبورگ گفت: «ما به دستاوردهای خود افتخار میکنیم، اما این اختلال ناگهانی میتواند مسیر پیشرفت را معکوس کند.»
بنا بر گزارش اونایدز، بیش از ۶۰ درصد از سازمانهای مرتبط با اچآیوی که توسط زنان اداره میشوند، اعلام کردهاند که بودجهشان قطع یا فعالیتهایشان تعلیق شده است.
در نیجریه، میزان دسترسی به داروی پیشگیری از انتقال (PrEP) در ماههای آغازین ۲۰۲۵ بیش از ۸۵ درصد کاهش یافته است.
بیانیما اقدام دولت آمریکا را «بیرحمانه» و «بیسابقه» توصیف کرده و هشدار داده است که این بحران میتواند یکی از مهمترین داستانهای موفقیت در سلامت جهانی را از مسیر خود خارج کند.
تحقیقات پزشکی نیز از این کاهش بودجه آسیب دیدهاند.
در آفریقای جنوبی – یکی از مراکز اصلی تحقیقات جهانی در زمینه اچآیوی – برخی مطالعات کلیدی متوقف شدهاند.
به گفته بیانیما، کشورهای در حال توسعه نقشی کلیدی در پیشبرد این تحقیقات دارند و نتایج آن فراتر از مرزهای ملی به کل جهان خدمت میکند.
او افزود: «ما از وضعیتی که ایدز حکم مرگ بود، به نقطهای رسیدهایم که اچآیوی بیماریای مزمن و قابلکنترل تلقی میشود. این پیشرفت در خطر بازگشت است.»
با وجود بحران، برخی دولتها تلاش کردهاند بخشی از کمبود منابع را جبران کنند. در ۲۵ کشور، از میان ۶۰ کشور کمدرآمد یا با درآمد متوسط، دولتها با استفاده از منابع داخلی بخشی از خلا مالی را پر کردهاند.
سازمان ملل هشدار داده است که بدون اقدام فوری، جهان ممکن است بار دیگر با سطحی از بحران ایدز روبهرو شود که مشابه دهه ۲۰۰۰ میلادی باشد.
